Parkinson hastalığı, beyindeki dopamin üreten hücrelerin kaybı sonucu ortaya çıkan, ilerleyici bir sinir sistemi hastalığıdır. Genellikle titreme, kas sertliği, hareketlerde yavaşlama ve denge problemleriyle kendini gösterir. İlerleyen dönemlerde günlük yaşam aktivitelerini zorlaştırabilir.

Hastalığın tamamen tedavisi olmasa da fizik tedavi ve rehabilitasyon, semptomların kontrolünde ve yaşam kalitesinin artırılmasında büyük bir rol oynar.

Parkinson hastalığının belirtileri

• Tremor (titreme): Ellerde, kollar veya bacaklarda görülen istemsiz titremeler
• Bradikinezi: Hareketlerin yavaşlaması
• Rijidite: Özellikle kol, bacak ve gövdede kasların katılaşması
• Denge kaybı: Düşme riskini artıran en önemli sorunlardan biri
• Yürüme bozuklukları: Küçük adımlar, öne eğik duruş ve yürürken aniden duraklama

Parkinson’da fizik tedavinin önemi

• Hareketliliği Artırır: Düzenli egzersiz, hareketlerdeki yavaşlamayı azaltır.
• Kas Sertliğini Azaltır: Esneme egzersizleri kasları rahatlatır, eklem hareketliliğini korur.
• Dengeyi Geliştirir: Denge ve koordinasyon çalışmaları, düşme riskini azaltır.
• Yürüme Kabiliyetini İyileştirir: Yürüyüş egzersizleri ve yürüme eğitimi, adım uzunluğunu artırır.
• Bağımsızlığı Destekler: Günlük yaşam aktivitelerini daha kolay ve güvenli yapabilmeyi sağlar.
• Psikolojik Fayda Sağlar: Düzenli fiziksel aktivite ruh halini iyileştirir, depresyon ve kaygıyı azaltır.

Fizik tedavi ve rehabilitasyonda kullanılan yöntemler

Egzersiz programları

• Esneme egzersizleri (kas sertliğini azaltmak için)
• Kuvvetlendirme çalışmaları (özellikle bacak ve gövde kasları)
• Aerobik egzersizler (yürüyüş, bisiklet, yüzme)

Denge ve koordinasyon çalışmaları

• Denge tahtası, top egzersizleri ve yürüme antrenmanları
• Yön değiştirme ve engel aşma çalışmaları

Fonksiyonel eğitim

• Sandalyeden kalkma, yataktan doğrulma, giyinme gibi günlük yaşam hareketlerinin yeniden öğretilmesi

Yürüme eğitimi

• Adım boyunu artırmaya yönelik pratikler
• Ritimli müzik veya metronom eşliğinde yürüyüş

Grup terapileri ve dans

• Tai-chi, yoga veya dans gibi aktiviteler hem motivasyonu artırır hem de hareketliliği destekler.

Evde dikkat edilmesi gerekenler:

• Düzenli egzersizi günlük rutinin bir parçası haline getirin.
• Ani hareketlerden ve kalabalık ortamlarda hızlı yürümekten kaçının.
• Ev içinde kaymaz halılar kullanın, düşme riskini azaltın.
• Büyük adımlar atarak yürümeyi deneyin.
• Günlük aktiviteleri küçük parçalara bölerek yapın, kendinizi zorlamayın.

Parkinson hastalığında ilaç tedavisi semptomların kontrolünde önemli olsa da fizik tedavi ve rehabilitasyon, hastalığın seyrini yavaşlatan en güçlü desteklerdendir. Düzenli egzersiz, denge çalışmaları ve fizyoterapist eşliğinde yapılan rehabilitasyon, hastaların bağımsızlığını ve yaşam kalitesini artırır.

Unutmayın; Parkinson’da hareket etmek, iyileşmenin anahtarıdır. Hareket İyileştirir!

Fzt. Buğra Burçak Bakal